ฝุ่น PM 2.5 อันตรายยังไง ภัยเงียบที่ส่งผลต่อสุขภาพคุณ

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ฝุ่นละอองขนาดเล็ก หรือ "ฝุ่น PM 2.5" กลายเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางในสังคมไทย โดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาวและช่วงการเผาในภาคเกษตรกรรม ฝุ่น PM 2.5 ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของประชาชน แต่หลายคนยังไม่เข้าใจชัดเจนว่าฝุ่นชนิดนี้อันตรายอย่างไร และส่งผลต่อสุขภาพมากน้อยเพียงใด บทความนี้จะอธิบายให้เข้าใจว่าฝุ่น PM 2.5 คืออะไร มีที่มาอย่างไร และส่งผลกระทบต่อสุขภาพในด้านใดบ้าง เพื่อให้ทุกคนสามารถป้องกันตนเองได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม

ฝุ่น PM 2.5 คืออะไร

ฝุ่น PM 2.5 (Particulate Matter 2.5) หมายถึง ฝุ่นละอองขนาดเล็กที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน หรือประมาณ 1 ใน 25 ของเส้นผ่านศูนย์กลางเส้นผมมนุษย์ ฝุ่นชนิดนี้มีขนาดเล็กมากจนไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า และสามารถลอยอยู่ในอากาศได้เป็นเวลานาน

เนื่องจากขนาดที่เล็กมาก เมื่อเราหายใจเข้าไป ฝุ่น PM 2.5 สามารถแทรกซึมเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจส่วนลึก และเข้าสู่กระแสเลือดได้ ทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพในระยะสั้นและระยะยาว

ฝุ่น PM 2.5  มาจากไหน

ฝุ่น PM 2.5 มีแหล่งกำเนิดจากธรรมชาติและกิจกรรมของมนุษย์ ดังนี้

1. แหล่งธรรมชาติ
   • ไฟป่า
   • ละอองเกลือทะเล
   • ฝุ่นจากพายุทะเลทราย
2. แหล่งที่เกิดจากมนุษย์
   • ควันจากท่อไอเสียรถยนต์
   • โรงงานอุตสาหกรรม
   • การเผาขยะและวัสดุการเกษตร
   • การก่อสร้างและรื้อถอนอาคาร

ฝุ่น PM 2.5 อันตรายยังไง: ผลกระทบต่อสุขภาพ

1. กระทบต่อระบบทางเดินหายใจ
   • ทำให้เกิดการระคายเคืองในจมูกและลำคอ
   • ไอ จาม น้ำมูกไหล
   • ทำให้อาการของโรคหอบหืดและโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) กำเริบ
   • เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ เช่น หลอดลมอักเสบ และปอดบวม
2. ส่งผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด
   • เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
   • หัวใจเต้นผิดจังหวะ
   • ความดันโลหิตสูง
   • เพิ่มความเสี่ยงภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน
3. เพิ่มความเสี่ยงโรคมะเร็ง
   • องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้จัดให้ฝุ่น PM 2.5 เป็นสารก่อมะเร็งกลุ่มที่ 1 ซึ่งมีหลักฐานชัดเจนว่าสัมพันธ์กับการเกิดมะเร็งปอด
   • นอกจากนี้ยังอาจเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และมะเร็งระบบอื่น ๆ
4. ผลกระทบต่อสมองและระบบประสาท
   • การได้รับฝุ่น PM 2.5 เป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดการอักเสบในสมอง
   • มีความเสี่ยงต่อโรคสมองเสื่อม (Alzheimer’s) และโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s)
5. ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน
   • ทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายอ่อนแอลง
   • เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย
6. ส่งผลต่อหญิงตั้งครรภ์และเด็ก
   • หญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับฝุ่น PM 2.5 อาจทำให้ทารกในครรภ์มีน้ำหนักแรกเกิดต่ำ หรือเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด
   • เด็กเล็กที่สัมผัสกับฝุ่น PM 2.5 อาจส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของปอดและระบบประสาท

วิธีป้องกันตัวเองจากฝุ่น PM 2.5

1. ติดตามสถานการณ์คุณภาพอากาศ ผ่านแอปพลิเคชัน เช่น Air4Thai หรือเว็บไซต์ของกรมควบคุมมลพิษ
2. หลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมกลางแจ้ง ในวันที่มีค่าฝุ่นสูง
3. สวมหน้ากากอนามัยชนิด N95 หรือหน้ากากที่มีคุณสมบัติกรองฝุ่นขนาดเล็กได้
4. ปิดประตูหน้าต่าง ไม่ให้ฝุ่นจากภายนอกเข้าสู่บ้าน
5. ใช้เครื่องฟอกอากาศ ที่มีแผ่นกรอง HEPA ในบ้าน
6. ปลูกต้นไม้ รอบบ้าน เพื่อช่วยกรองอากาศและลดปริมาณฝุ่น

ฝุ่น PM 2.5 เป็นภัยร้ายแรงต่อสุขภาพ ทั้งโรคระบบทางเดินหายใจ โรคหัวใจและหลอดเลือด ตลอดจนความเสี่ยงต่อโรคมะเร็ง การป้องกันตนเองจากฝุ่นละอองขนาดจิ๋วนี้จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนต้องใส่ใจและปฏิบัติอย่างจริงจัง เพื่อปกป้องสุขภาพและรักษาคุณภาพชีวิตที่ดีไว้

ชมวิดีโอ Facebook Reel: ฝุ่น PM 2.5 อันตรายยังไง