Header

นิ่วในถุงน้ำดี: อาการที่ไม่ควรมองข้าม

แพทย์หญิงกานต์พิชมณชุ์ สุวรรณนิคม แพทย์หญิงกานต์พิชมณชุ์ สุวรรณนิคม

นิ่วในถุงน้ำดี  | โรงพยาบาลพริ้นซ์ ลำพูน

นิ่วในถุงน้ำดี

เป็นโรคที่มักพบบ่อยในกลุ่มโรคที่มีอาการปวดท้อง เกิดจากการตกตะกอนของสารต่างๆ ในน้ำดี กลายเป็นก้อนนิ่ว ค้างอยู่ภายในถุงน้ำดี  ซึ่งอาจมีเพียงก้อนเดียว หรือหลายก้อนก็ได้  โรคนี้พบได้บ่อยในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย  โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป หรือมีปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ เช่น การทานอาหารที่มีไขมันสูงหรือภาวะโรคอ้วน
นิ่วในถุงน้ำดีแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลักๆ:

  • นิ่วคอเลสเตอรอล (Cholesterol Stones): พบบ่อยที่สุด ประมาณ 70-80% ของนิ่วทั้งหมด เกิดจากการตกตะกอนของคอเลสเตอรอล มีสีเหลือง ขาว หรือเขียว ขนาดตั้งแต่เม็ดทรายจนถึงลูกกอล์ฟ
  •  นิ่วเม็ดสีหรือบิลิรูบิน (Pigment Stones): พบได้น้อยกว่า ประมาณ 10-20% เกิดจากการตกตะกอนของบิลิรูบิน มีสีดำ น้ำตาล หรือเขียว ขนาดเล็กกว่านิ่วคอเลสเตอรอล มักพบในผู้ป่วยโรคตับหรือโลหิตจาง
  • นิ่วโคลน (Mixed Gallstones): พบได้น้อยที่สุด เกิดจากการรวมตัวกันของคอเลสเตอรอล บิลิรูบิน และสารอื่นๆ มีลักษณะหนืด เหนียว สีน้ำตาล มักพบในผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อในทางเดินน้ำดี

นอกจากนี้ยังมีนิ่วชนิดอื่นๆ ที่พบได้น้อยมาก เช่น นิ่วจากแคลเซียมและนิ่วจากกรดยูริก



สาเหตุหลักของการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี ได้แก่:

  • คอเลสเตอรอลสูง: การบริโภคอาหารที่มีไขมันสูงและการมีระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูงสามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดนิ่วในถุงน้ำดีได้
  • การขาดการเคลื่อนไหวของถุงน้ำดี: ถุงน้ำดีที่ไม่สามารถหดตัวเพื่อปล่อยน้ำดีออกไปตามปกติ ทำให้เกิดการสะสมของน้ำดีและสารต่าง ๆ ภายในถุงน้ำดี
  • การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน: ฮอร์โมนเอสโตรเจนในผู้หญิง โดยเฉพาะในช่วงตั้งครรภ์หรือการใช้ยาคุมกำเนิด อาจส่งผลให้เกิดนิ่วในถุงน้ำดีได้
  • พันธุกรรม: บางคนอาจมีความเสี่ยงจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรมในการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี
     

 

อาการของนิ่วในถุงน้ำดี อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล บางคนอาจไม่มีอาการเลย แต่บางคนอาจมีอาการที่แสดงถึงการมีนิ่วในถุงน้ำดี ดังนี้:

  • ปวดท้อง: อาการปวดที่บริเวณช่องท้องขวาบนหรือใต้ซี่โครงขวา โดยเฉพาะหลังจากรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง อาการปวดอาจรุนแรงและยาวนานหลายชั่วโมง
  • คลื่นไส้และอาเจียน: อาการคลื่นไส้และอาเจียนอาจเกิดขึ้นร่วมกับอาการปวดท้อง
  • อาการท้องอืด: การมีนิ่วในถุงน้ำดีอาจทำให้เกิดอาการท้องอืดหรือท้องผูกได้
  • เบื่ออาหาร: รู้สึกอิ่มเร็ว
  • ไข้และอาการหนาวสั่น: หากมีการติดเชื้อในถุงน้ำดี อาจมีอาการไข้และหนาวสั่นร่วมด้วย
  •  ดีซ่าน: หากนิ่วขัดขวางการไหลของน้ำดี อาจทำให้ผิวหนังและตาเปลี่ยนเป็นสีเหลือง


กลุ่มเสี่ยงนิ่วในถุงน้ำดี

  •  ผู้หญิง 40 ปีขึ้นไป 
  • ภาวะอ้วน น้ำหนักมาก 
  • คอเลสเตอรอลสูง
  • โรคเลือด โลหิตจาง ธาลัสซีเมีย
  • ตั้งครรภ์หลายครั้ง
  • ทานยาคุมกำเนิด
  • ทานฮอร์โมนจากภาวะหมดประจำเดือน
  • ผู้ที่อดอาหาร (ถือศีลอด) หรือลดน้ำหนักตัวอย่างรวดเร็ว
  • ทานยาลดไขมันในเลือดบางชนิด
  • พันธุกรรม มีประวัติคนในครอบครัว

การป้องกันการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี

การป้องกันการเกิดนิ่วในถุงน้ำดีสามารถทำได้โดยการควบคุมน้ำหนัก รักษาโรคประจำตัวเช่น เบาหวาน และความดันโลหิตสูง รวมถึงการรับประทานอาหารที่สมดุล หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันและคอเลสเตอรอลสูง ทั้งนี้การรักษาโรคนิ่วในถุงน้ำดีควรทำภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ
 

วิธีการรักษา

การรักษาผู้ป่วยที่มีอาการจากนิ่วในถุงน้ำดี หากสามารถทำการผ่าตัดได้ แนะนำให้ผ่าตัดเพื่อเอาถุงน้ำดีออกทุกราย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน  การผ่าตัดเป็นทางเลือกการรักษาคือ การผ่าตัดผ่านกล้อง (Laparoscopic Cholecystectomy) เป็นวิธีที่แพทย์มักเลือกใช้ เพราะมีความเจ็บปวดน้อยกว่าและฟื้นตัวได้เร็วกว่า โดยการผ่าตัดนี้จะเอาถุงน้ำดีออกผ่านรูเล็ก ๆ บนหน้าท้อง แต่ในบางกรณีที่มีภาวะแทรกซ้อนหรือถุงน้ำดีมีขนาดใหญ่ แพทย์อาจต้องใช้การผ่าตัดแบบเปิด (Open Cholecystectomy) ซึ่งเป็นการเปิดหน้าท้องเพื่อเอาถุงน้ำดีออก
 

 

แหล่งอ้างอิง

โรงพยาบาลกรุงเทพ: นิ่วในถุงน้ำดี
โรงพยาบาลสมิติเวช: การรักษานิ่วในถุงน้ำดี
โรงพยาบาลเพชรเวช: การผ่าตัดส่องกล้องนิ่วในถุงน้ำดี
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล: นิ่วในถุงน้ำดี

ศูนย์การรักษาที่เกี่ยวข้อง

สถานที่

เวลาทำการ

เบอร์ติดต่อ

สถานที่

เวลาทำการ

เบอร์ติดต่อ

แพทย์ประจำศูนย์

 ศูนย์อายุรกรรมโรคระบบทางเดินอาหาร

นายแพทย์อธิวัฒน์ น้อยประสิทธิ์

สาขา อายุรศาสตร์โรคระบบทางเดินอาหาร

แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน

นายแพทย์ภควัต อยู่เย็น

สาขา เวชศาสตร์ฉุกเฉิน

แผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน

นายแพทย์สรัล อินทพิบูลย์

สาขา เวชศาสตร์ฉุกเฉิน

แพทย์แนะนำ

ศูนย์ศัลยกรรมทั่วไป

พญ.กิติยา จันทรวิถี

พญ.กิติยา จันทรวิถี

ศูนย์ศัลยกรรมทั่วไป

อายุรแพทย์โรคหัวใจและหลอดเลือด

นพ. ลิขิต กำธรวิจิตรกุล

ศัลยเเพทย์ออร์ปิดิกส์

บทความที่เกี่ยวข้อง

ผ่าตัดกระเพาะอาหารเพื่อลดน้ำหนัก ด้วยการส่องกล้อง

ด้วยความก้าวหน้าทางการแพทย์ในปัจจุบัน การผ่าตัดกระเพาะอาหารนับเป็นทางเลือกที่มีประสิทธิภาพและได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก

blank ศูนย์ผ่าตัดและรักษาโรคอ้วน โรงพยาบาลพริ้นซ์ ลำพูน

ดูรายละเอียดเพิ่มเติม
ผ่าตัดกระเพาะอาหารเพื่อลดน้ำหนัก ด้วยการส่องกล้อง

ด้วยความก้าวหน้าทางการแพทย์ในปัจจุบัน การผ่าตัดกระเพาะอาหารนับเป็นทางเลือกที่มีประสิทธิภาพและได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก

blank ศูนย์ผ่าตัดและรักษาโรคอ้วน โรงพยาบาลพริ้นซ์ ลำพูน

ดูรายละเอียดเพิ่มเติม